2022 жылдың 24 ақпанында Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес күніне орайластырылған «Туберкулезбен күресу үшін ресурстарды жұмылдырамыз. Өмірге араша боламыз!» атты ұранымен айлық басталды.
Айлықтың ең маңызды міндеті-жер бетіндегі барлық тұрғындарына біз айтып отырған мәселе абстрактілі емес және әрқайсымызға әсер етуі мүмкін деген үндеу, сондықтан акцияның жетістігі де әр адамға байланысты.
Туберкулез-бұл өлім-жітім деңгейі жоғары ауыр ауру. Туберкулезге медицинаның арнайы бөлімі – фтизиатрия арналған.
Жер бетінде тұрып жатқан әрбір үшінші тұрғынның ағзасында туберкулез таяқшасы бар. Туберкулез ауруынан сияқты ешбір инфекциядан соншалықты адам қайтыс болған жоқ.
Әрине, туберкулездің ең жоғары жиілігі тұтқындар, үйсіз адамдар, нашақорлар, сондай-ақ мигранттар арасында байқалады, бірақ қазір халықтың жағдайы жақсы топтары да туберкулез ауруын жұқтырады және ауырады.
Ең алдымен, туберкулезбен ауыратын науқастармен қарым – қатынас жасауға мәжбүр адамдар-медицина қызметкерлері, баспана қызметкерлері, қамау орындарының қызметкерлері, туберкулезбен ауыратын науқастармен үнемі байланыста болатын отбасы мүшелері зардап шегеді.
Туберкулезбен адамдар ғана емес, сонымен қатар инфекция көзі болуы мүмкін жануарлар да ауырады. Туберкулез таяқшасы көбінесе ауа тамшыларымен беріледі. Жөтел, қақырық қана емес, шаң да қауіпті. Күн сәулесі түспейтін ылғалды жерлерде туберкулез қоздырғышы бірнеше ай өмір сүреді.
Туберкулез инфекциясы балалар мен жасөспірімдерде жиі байқалады. Ауруды жұқтырған әрбір адам туберкулезбен ауыра бермейді. Туберкулездің пайда болуы ағзаның әлсіреуіне, өмір сүру жағдайларына, тамақтануға, темекі шегуге, алкоголизмге және басқа да зиянды факторларға байланысты. Егер адам сау болса, қалыпты үйде тұрса, жақсы тамақтанса, оның иммундық жүйесі туберкулез таяқшаларымен күреседі.
Статистика ырыққа көнбейтін болды-соңғы 10-15 жылда туберкулезбен ауыру 2-3 есе өсті! Көбінесе бұл ауру жағдайлары жақсы ерлер мен әйелдерге әсер етеді, ең жаманы, біздің балаларымызға шабуылды күшейтуде.
Туберкулез бактериялары Манту сынамасымен ағзаға енеді деп санайтын ата-аналардың қорқыныштары негізсіз.
«Балаға тері астына арнайы зат — туберкулин енгізіледі, ол өлі, сондықтан қауіпті емес бактериялардың сығындысы болып табылады-препаратты енгізу нәтижесінде қолында «түйме» пайда болуы мүмкін, бұл көп жағдайда баланың денесінде туберкулез инфекциясы бар екендігінің дәлелі. Бірақ диагнозды балаға мұқият тексеруді тағайындайтын фтизиатр ғана растай алады».
Егер науқас емделмесе, ол жылына 10-15 адамды жұқтыруы мүмкін.
Туберкулездің негізгі және алғашқы белгілері-екі аптадан астам уақытқа созылатын жөтел,37-37, 5 градусқа дейін дене қызуының көтерілуі. Әдетте, пациент бұл температураны сезбейді, ол ЖРВИ немесе басқа вирустық инфекциямен болатын температурадан өзгеше. Сондай-ақ, туберкулездің алғашқы белгілері-шаршау, қажу, салмақ жоғалту.
Қазақстанда жыл сайын скринингтік зерттеулер, оның ішінде туберкулезді анықтау үшін флюорографиялық зерттеулер жүргізіледі.
Туберкулез бір апта ішінде емделмейді, оңай жеңе алмайды, емдеудегі кез-келген бұзушылық егер емдеу мүмкін болмаса адамның тіндері мен мүшелеріндегі қалпына келмейтін процестерге әкеледі.
Перзентханада барлық дені сау балаларға туберкулезге қарсы вакцинация, сондай-ақ 6-7 жастағы балаларға (1-сынып) Манту сынамасы теріс болған жағдайда ревакцинация жүргізу маңызды профилактикалық мәнге ие.
Вакцина иммунитетті қалыптастырады, туберкулездің, туберкулезді менингиттің және аурудың басқа да ауыр түрлерінің жалпыланған түрлерін болдырмау мақсатында ағзаның төзімділігін арттырады.
Алдын алу туберкулездің таралуына қарсы күрестің негізгі нысандарының бірі болып қала береді.
Медициналық алдын алу шараларының мақсаты дені сау контингенттің туберкулез инфекциясын жұқтыру қаупін азайту болып табылады.
Негізгі алдын алу бағыттары:
– науқас тұратын жерлерде эпидемияға қарсы іс-шаралар;
– науқастарды уақтылы анықтау (аурудың дамуының ерте кезеңдерінде);
– тиісті емдеу;
– инфекцияның ауруханаішілік таралуына және емдеудегі үзілістерге қарсы күрес;
– вакцинация және химиопрофилактика жүргізу.
Туберкулездің алдын алу бойынша халыққа арналған жалпы ережелер:
– ағзаны табиғи жолмен нығайтуға және оның иммундық жүйесіндегі іркілістерге жол бермеуге мүмкіндік беретін салауатты өмір салтын ұстану (дұрыс тамақтану, үнемі спортпен шұғылдану, жиі таза ауада жүру, темекі шекпеу, ішімдікке салынбау)!
Ақмола облысының санитарлық-эпидемиолоиялық бақылау департаменті.
