Соңғы жылдары біздің еліміз бірқатар маңызды бастамаларды жүзеге асыру арқылы адам құқықтары саласында белгілі бір жетістіктерге жетті.
Қазақстан әйелдердің құқықтарын қорғауға және олардың мүмкіндіктерін кеңейтуге бағытталған негізгі халықаралық келісімдермен құжаттардың қатысушысы болып табылады.
Олардың ішінде әйелдердің жағдайын жақсарту жөніндегі Бейжің іс-қимыл платформасы, әйелдерге қатысты кемсітушіліктің барлық нысандарын жою туралы БҰҰ Конвенциясы, сондай-ақ әйелдердің саяси құқықтары және ерлер мен әйелдердің еңбегіне тең сыйақы туралы конвенция бар. Бұл құжаттар елдің гендерлік теңдік қағидаттарына берілгендігін көрсетеді.
2024 жылғы 7 маусымда Қазақстан алғаш рет әйелдерге қатысты кемсітушілікті жою мәселелерімен айналысатын CEDAW комитетінің (аудармада – әйелдерге қатысты кемсітушілікті жою комитеті) құрамында ұсынылды. Бұл Орталық Азия үшін халықаралық құқық қорғау процестеріндегі маңызды қадам болды.
БҰҰ-ның орнықты даму мақсаттарына қол жеткізу үшін Қазақстан заңнамалық деңгейде ерлер мен әйелдер құқықтарының теңдігін қамтамасыз етеді. 2024 жылдың 16 маусымынан бастап әйелдер мен балаларды қорғауды күшейтуге бағытталған заң күшіне енді. Онда зорлық-зомбылық үшін жауапкершіліктің қатаң шаралары және отбасы институтын нығайту шаралары қарастырылған.
Үкіметсондай-ақ 2024-2027 жылдарғаарналғангендерліктеңдіктіілгерілетужөніндегі іс-қимылжоспарынбекітті.
Қылмыстық-процестіккодексінезардапшеккендергеарнаулыәлеуметтікқызметтерменөтемақы алуға мүмкіндік беретін өзгерістеренгізілді.
Полициядаәйелдерменбалаларғақатыстыістердітергеу бойынша арнайытергеутоптарықұрылды,оларға260-тан астамәйелтергеуші тартылды.
Елдегі дағдарыс орталықтары тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарына қолдау көрсетеді. 2024 жылы мұндай орталықтарға 5,5 мың әйел жүгінген, оның 3,7 мың – балаларымен бірге қамтиды.
Уәкілинститутыотбасылық-тұрмыстықзорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл туралыарнайыбаяндамадайындады.Олелдегіжағдайды,халықаралықтәжірибеніжәнеосымәселеменкүресудіңұлттықшараларынталдайды.Баяндамадагендерліккемсітушіліктіжоюғажәнетеңдікмәдениетіндамытуғабағытталғанмемлекеттікоргандарғаарналғанұсынымдарбар.Кейбірұсыныстарқазірдің өзінде жүзеге асырылды:отбасылық-тұрмыстықзорлық-зомбылық үшінжауапкершіліккүшейтілді, қылмыстыңалдын алу және зардап шеккендердіоңалтужұмыстарыжүргізілуде.
2024жылыәйелдерқұқығынбұзумәселелері бойынша жолданымдарсаныөткенжылменсалыстырғандаекіесегежуық өсті.Көбінесеоларотбасындағызорлық-зомбылыққа,мүліктікдауларғажәнеалиментміндеттемелеріне қатысты.
Мемлекеттік органдар азаматтық қоғам институттарымен бірлесіп гендерлік теңдік мәдениетін қалыптастыру, стереотиптерді еңсеру және Қазақстанда әйелдер мен қыздар үшін қауіпсіз орта құру жөніндегі жұмысты жалғастыруда.
Гүлнар Жәнібекова
ҚазақстанРеспубликасындағы
Адамқұқықтарыжөніндегіуәкілдің
Ақмола облысы бойынша өкілі.
