Күл (дифтерия) ауруы -бактериядан туындаған жұқпалы ауру. Көбінесе бұл орофаринскті зақым келдіреді, бірақ көмейге, бронхқа, теріге және басқа мүшелерге де жиі әсер етеді.
Инфекция ауа тамшыларымен беріледі. Ағзаға түскен кезде инфекция улы заттарды – токсиндерді шығарады. Бұрын бұл ауру балаларда жиі кездесетін және жоғары өліммен бірге жүретін.
Қазақстан Республикасында 1990-2021 жылдардағы көп жылдық динамика 1995 жылы сырқаттанушылықтың көтерілу шыңымен жергілікті өршулер тіркелген (1105 жағдай, оның ішінде өлім-жітім- 31 жағдай) 1993-1998 жылдар кезеңінде дифтерияның өршуімен сипатталады. Соңғы, эпидемиологиялық байланысты дифтерия жағдайларының сериясы 2007-2008 жылдары Солтүстік Қазақстан облысында тіркелген. Ақмола облысының аумағында соңғы 20 жыл ішінде дифтерия жағдайлары тіркелген жоқ.
Халықтың тек 95% ғана иммундау қазіргі кезде аурудың тек бірлі-жарым жағдайлары ғана байқалып отырғанына алып келді. Ересектер мен жасөспірімдерде дифтерия белгілері жиі тіркеледі, бұл вакцинациядан кейін алынған иммунитеттің біртіндеп әлсіреуімен байланысты.
Егер дифтерия орофаринске зақым келтірсе, онда ауыр интоксикациядан басқа, тамақ ісіп ауыруының дамуы мүмкін — әсіресе балаларда дифтерия пленкасы мен ісіну арқылы тыныс жолдарының бітелуі.
Вакцинация арқылы дифтерияның алдын алуға болады. Вакцинация балаларға 2 айдан бастап жүргізіледі.
Дифтерияның белгілері микробтың ағзаға ену орнына байланысты. Көбінесе бұл жұтқыншақ, трахея, мұрын, көз, тері және сыртқы жыныс мүшелерінің шырышты қабаты. Инкубациялық кезең 2-ден 12 күнге дейін, оның соңында науқас жұқпалы болады.
Дифтерия миокардит, жүйке жүйесінің бұзылуы сияқты асқынулармен қауіпті, олар әдетте паралич түрінде көрінеді. Көбінесе дифтерия жұмсақ таңдайдың, вокальды сымдардың, мойын бұлшықеттерінің, тыныс алу жолдарының және аяқ-қолдардың сал ауруымен қиындайды. Тыныс алу жолдарының сал ауруына байланысты тұншығып, өлімге әкелуі мүмкін.
Алдын алудың жалғыз шаралары-вакцинация!
Серік Омарханов, Ақмола облысының санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары.
